Είναι αλήθεια, πως όλο και περισσότεροι άνθρωποι ζητάνε βοήθεια από κάποιον ειδικό της ψυχικής υγείας, για να αντιμετωπίσουν τις κρίσεις πανικού που εκδηλώνουν. Σχεδόν όλοι τείνουν να τις χαρακτηρίζουν, ως μια από τις πιο άσχημες και τρομακτικότερες εμπειρίες της μέχρι τώρα ζωής τους, αφού θεωρούν πως εκείνη την ώρα χάνουν τα λογικά τους ή πεθαίνουν.
Γι’ αυτόν τον λόγο, είναι σημαντικό από την αρχή να επισημανθεί, ότι καμία κρίση πανικού δεν είναι επικίνδυνη για την ζωή του ατόμου που την βιώνει, ούτε φυσικά διατρέχει κάποιον κίνδυνο για την νοητική και πνευματική του υγεία, όσο μεγάλες κι αν είναι σε ένταση, ακόμα κι αν εμφανίζονται πολύ συχνά. Παρόλα αυτά, αναμφίβολα, επηρεάζουν την ποιότητα ζωής και την καθημερινότητα του ανθρώπου.
Επεισόδια κρίσεων πανικού μπορεί να βιώσει ο καθένας κατά την διάρκεια της ζωής του, συνήθως υπό περιόδους στρες ή εξαιτίας αγχωτικών καταστάσεων. Σ’ αυτήν την περίπτωση, δεν αναφερόμαστε σε διαταραχή πανικού, διότι το άτομο που τις βίωσε, τις ερμήνευσε σαν μεμονωμένο περιστατικό και δεν φοβάται μήπως του ξανασυμβεί, ούτε αποφεύγει μέρη και καταστάσεις, που ενδεχομένως μπορούν να πυροδοτήσουν άλλη μια κρίση.
Όταν όμως το άτομο κυριεύεται από φόβο και άγχος, ότι ανά πάσα στιγμή θα του συμβεί άλλη μια κρίση πανικού και ως εκ τούτου αρχίζει να αποφεύγει μέρη και καταστάσεις, που έχει συνδυάσει με τις κρίσεις και οι οποίες κρίνει ότι θα μπορούσαν να τις πυροδοτήσουν, τότε αναφερόμαστε σε διαταραχή πανικού. Το άτομο με διαταραχή πανικού προσαρμόζει την ζωή του καθώς και την καθημερινότητα του, με τρόπο που έχει σαν στόχο να αποφύγει άλλη μια κρίση.
Τι είναι όμως εκείνο που αισθάνεται το άτομο κατά την διάρκεια μίας κρίσης και την κάνει τόσο τρομακτική;
Το κύριο χαρακτηριστικό των κρίσεων πανικού είναι πως εμφανίζονται αιφνίδια, αν και μπορεί να επαναλαμβάνονται μέσα στη μέρα. Πολλές φορές μπορούν να εμφανιστούν τέτοιες κρίσεις, ακόμα και κατά την διάρκεια του ύπνου. Τα πιο κοινά συμπτώματα είναι τα εξής:
- Έντονη ταχυκαρδία. Το άτομο αισθάνεται τόσο έντονα τους παλμούς του, που νομίζει ότι παθαίνει έμφραγμα
- Δύσπνοια (αισθάνεται ότι του κόβεται η αναπνοή και αρχίζει να αναπνέει γρήγορα)
- Βάρος, σφίξιμο ή πόνος στο στήθος
- Εφίδρωση
- Τρέμουλο των άνω και των κάτω άκρων
- Ζάλη, ναυτία
- Αδυναμία αστάθεια
- Νιώθει ότι αποστασιοποιείται από τον εαυτό του
- Μούδιασμα
- Φόβος ότι θα τρελαθεί και θα χάσει τον έλεγχο
- Φόβος ότι θα πεθάνει
Μετά την κορύφωση της, μία κρίση πανικού υποχωρεί από μόνη της μέσα σε λίγα λεπτά. Φεύγοντας η κρίση, συνήθως αφήνει το άτομο κουρασμένο και εξαντλημένο.
Τι μπορεί όμως να κάνει το άτομο για να βοηθήσει τον εαυτό του;
Οι κρίσεις πανικού αποτελούν κραυγή βοήθειας, για τον άνθρωπο που τις βιώνει και συνήθως έχουν την ρίζα τους, σε βαθύτερες εσωτερικές ασυνείδητες συγκρούσεις. Είναι αλήθεια, πως μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό των ανθρώπων, που εκδηλώνουν διαταραχή κρίσεων πανικού εμφανίζουν πλήρη αποθεραπεία, αν δεν λάβουν την κατάλληλη θεραπευτική βοήθεια. Η διαταραχή πανικού, αν και δεν αποτελεί κίνδυνο για την υγεία του ατόμου, όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, δεν είναι διαχειρίσιμη και επηρεάζει έντονα την καθημερινή λειτουργικότητα του ανθρώπου, ο οποίος ζει υπό καθεστώς φόβου και έντονης ανησυχίας για μία ενδεχόμενη επανεμφάνιση της. Οι κρίσεις παρουσιάζουν περιόδους ύφεσης και περιόδους έξαρσης ή παραμένουν σταθερές. Κρίνεται απαραίτητη λοιπόν, η θεραπευτική παρέμβαση.
Μερικές τεχνικές αυτοβοήθειας που μπορεί να χρησιμοποιήσει κάποιος την ώρα της κρίσης πανικού είναι οι εξής:
- Αναπνέουμε μέσω του διαφράγματος κι όχι του θώρακα, με αργές και βαθιές αναπνοές.
- Αποσπάμε την προσοχή μας με θετικές νοερές εικόνες, έχοντας τα μάτια κλειστά. Φέρνουμε στο μυαλό μας ευχάριστες και θετικές σκέψεις, που μας κάνουν να νιώθουμε ασφάλεια και ηρεμία.
- Υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας ότι αυτό που νιώθουμε την δεδομένη στιγμή δεν είναι επικίνδυνο για την υγεία μας, όσο κι αν το πιστεύουμε εκείνη την στιγμή και θα περάσει σε λίγα λεπτά.
- Επικεντρώνουμε την προσοχή μας σε πράγματα που υπάρχουν γύρω μας και αρχίζουμε να τα περιγράφουμε με λεπτομέρεια, έτσι ώστε να μην είναι όλη η προσοχή μας στραμμένη στα σωματικά μας συμπτώματα.
Παρόλο που τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότεροι άνθρωποι εμφανίζουν κρίσεις πανικού, πολλές φορές υπάρχει περίπτωση τα άτομα που τις βιώνουν να αισθάνονται ντροπή για αυτό ή ενοχή που δεν καταφέρνουν να τις διαχειριστούν αποτελεσματικά, κι όπως λένε να τις ¨βγάλουν¨ από πάνω τους. Από φόβο λοιπόν, μήπως κριθούν αρνητικά ή χαρακτηριστούν αδύναμοι, ανεπαρκείς ή ίσως τρελοί από τους γύρω τους, δεν αποκαλύπτουν την κατάστασή τους, με αποτέλεσμα αυτή να διαιωνίζεται και να εδραιώνεται.
Μιλήστε άφοβα για τον πανικό στον ειδικό και αντιμετωπίστε την κατάσταση αποτελεσματικά.
Γρηγορία Μπέτσικου
Κλινική – Βιοθυμική Ψυχοθεραπεύτρια
